"Unutulmuş Deniz Halkları: Antik Akdeniz'in Kayıp Gizemi"
Deniz Halkları, antik çaÄŸlarda Akdeniz'in çeÅŸitli bölgelerinde yaÅŸamış olan denizcilikle uÄŸraÅŸan bir grup topluluÄŸu ifade eder. Bu topluluklar, M.Ö. 12. ve 13. yüzyıllarda tarih sahnesinde belirmiÅŸlerdir. Deniz Halkları, genellikle göçebe yaÅŸam sürdüren ve deniz yoluyla ticaret ve istilalar gerçekleÅŸtiren kavimlerden oluÅŸuyordu.
Deniz Halkları'nın kimlikleri ve kökenleri hala tam olarak açıklığa kavuÅŸmamıştır, ancak bu topluluklar arasında Peleset (muhtemelen Filistinliler), TursaÅŸ (muhtemelen Troidler), Lukka (muhtemelen Likyalılar), Danaan (muhtemelen Yunanlar), Shekelesh (muhtemelen Sicilyalılar), ve Shardana (muhtemelen Sardunyalılar) gibi gruplar bulunuyordu.
Deniz Halkları, Mısır, Hitit Ä°mparatorluÄŸu ve diÄŸer komÅŸu uygarlıklara karşı çeÅŸitli istilalar gerçekleÅŸtirdi. Bu istilalar, Mısır'ın ve diÄŸer büyük krallıkların tarihçileri tarafından yazıya geçirilmiÅŸtir. Deniz Halkları'nın istilaları, DoÄŸu Akdeniz bölgesinde büyük çaplı çatışmalara ve göçlere neden oldu ve bu dönemin tarihine büyük etkileri oldu.
Deniz Halkları'nın sonu, tarih sahnesinden kaybolmalarıyla ve uygarlıklarının çeÅŸitli sebeplerle zayıflamalarıyla geldi. Bu toplulukların izleri zamanla silindi ve tam olarak hangi etnik gruplar olduklarına dair kesin bilgilere ulaÅŸmak zorlaÅŸtı. Ancak Deniz Halkları, antik dünyanın önemli bir oyuncusu olarak tarih sayfalarında yer almış ve büyük imparatorluklarla çatışmalara girmiÅŸlerdir.
3200 yıllık yazıt, 'gizemli deniz insanlarının' Anadolu'dan olduğunu ortaya koydu
Afyon yakınlarında 1878'de bulunan Luvi dilindeki bir antik yazıt ilk kez deÅŸifre edildi. Hollandalı ve Ä°sviçreli bir grup arkeloÄŸun yaptığı araÅŸtırma Bronz Çağı'nın sonlanmasında payı olan ve antik Mısır belgelerinde 'gizemli deniz insanları' olarak geçen denizden gelen iÅŸgalcilerin Anadolu'nun yerli halkları olduÄŸunu ortaya koydu.
Pisidia Antiokheia Antik Kenti’nde yeni buluntular açığa çıkarıldı
Independent'ın haberine göre, uzmanlar üzerinde antik hiyeroglifler olan ve Türkiye'de bulunan 3200 yıllık bir yazıtı deÅŸifre etmeyi baÅŸardı.
AraÅŸtırmacılar antik yazının 'Akdeniz arkeolojisinin en büyük bulmacılarından birine' yanıt saÄŸlayabileceÄŸini belirtiyor.
Habere göre 1878'de 29 metrelik kireçtaşından yapılmış bir friz, Afyonkarahisar'ın 34 km kuzeyindeki Beyköy köyünde bulundu.
Fransız arkeolog George Perrot, köylüler kireçtaşını bir caminin temelinde inÅŸaat malzemesi olarak kullanmak için götürmeden önce üzerinde yazılanları kopya etti.
'BRONZ ÇAÄžDAN KALAN EN UZUN HÄ°YEROGLÄ°F'
Bronz çaÄŸdan kalan en uzun hiyeroglif olduÄŸu belirtilen antik yazıt dünyada sadece birkaç kiÅŸi tarafından okunabilen antik Luvi dilinde.
Yeni bulgular Ä°sviçreli ve Hollandalı bir grup arkeoloÄŸun çalışmasıyla ortaya çıktı.
Grupta Luvi dilini dünya üzerinde okuyabilen 20 kiÅŸiden biri olan Dr. Fred Woudhuzien de bulunuyor.
Antik yazıtın tercümesini de Woudhuzien yaptı.
'GÄ°ZEMLÄ° DENÄ°Z Ä°NSANLARININ KÄ°MLÄ°KLERÄ° ORTAYA ÇIKTI'
Metnin Bronz Çağı'nın geliÅŸmiÅŸ ve güçlü uygarlıklarının nasıl çöktüÄŸüne ışık tutabileceÄŸi belitiliyor.
Antik metinde Küçük Asya'daki (Anadolu) krallıkların Hititler'e karşı birleÅŸik bir donanma kurarak DoÄŸu Akdeniz'deki sahil kentlerini nasıl fethettikleri anlatılıyor.
AraÅŸtırmacılar metnin M.Ö 1190 yılında geç Bronz Çağı krallıklarından Mira'nın kralı olan Kupanta-Kurunta tarafından yazdırıldığını belirtiyor.
Yazıta göre Mira'nın aralarında olduÄŸu Anadolu uygarlıkları antik Mısır'ı ve DoÄŸu Akdeniz'deki diÄŸer bölgeleri Bronz Çağı'nın bitmesinden önce ve bitiÅŸi sırasında iÅŸgal etti.
Arkeologlar uzun süredir M.Ö 1200 civarında egemen uygarlıkların kontrolsüz ve ani çöküÅŸünün kısmen denizden gelen akınların etkisiyle olduÄŸunu belirtiyordu.
Miken Uygarlığı'nın Anadolu'ya saldırması sonucu baÅŸlayan ünlü Truva Savaşı da bu dönemin sonunda yaÅŸanmış ve savaşın ardından kazanan taraftaki Mikenler'in uygarlığının yıkılması Bronz Çağı'nın yerine yüzyıllar sürecek 'Karanlık ÇaÄŸ'ı (Orta ÇaÄŸ'ın ilk dönemi) baÅŸlatmıştı.
Ancak günümüz akademisyenlerinin 'Truvalı Deniz Ä°nsanları' olarak adlandırdığı bu gizemli deniz insanlarının kim olduÄŸu uzun zamandır tartışma konusuydu.
Mısır'da bulunan antik belgelerde gizemli deniz insanlarının Kıbrıs ve Suriye'yi işgal ettiği belirtiliyordu.
'AKDENÄ°Z ARKEOLOJÄ°SÄ°NDEKÄ° EN BÜYÜK BULMACALARDAN BÄ°RÄ° ÇÖZÜLEBÄ°LÄ°R'
Metnin kopyası Ä°ngiliz antik çaÄŸ tarihçisi James Mellaart'ın eÅŸyaları arasında 2012'deki ölümünün ardından bulundu.
Melleart'ın oğlu metnin kopyasını Luvi Araştırmaları Vakfı'nın Başkanı Dr. Eberhard Zangger'e verdi.
Ä°sviçreli bir dilbilimci ve Luvi dili uzmanı olan Dr. Zangger bulguları ÅŸu sözlerle deÄŸerlendirdi:
"Batı Anadolu'dan olan Luviler kesinlikle 'Deniz Ä°nsanları Ä°ÅŸgalleri' olarak anılan olaya ve böylece DoÄŸu Akdeniz'de Bronz Çağı'nın sonlanışına katkı saÄŸladı. Bu sayede Akdeniz arkeolojisindeki en büyük bulmacalardan biri makul ÅŸekilde çözülebilir."
